- Mục tiêu
- Kiến thức:
- Nêu được: Năng lượng hao phí luôn xuất hiện khi năng lượng được chuyển từ dạng này sang dạng khác, từ vật này sang vật khác.
- Biết được năng lượng hao phí thường sinh ra ở dạng nhiệt năng, âm thanh và đôi khi còn có cả ánh sáng.
- Năng lực:
2.1. Năng lực chung
- Năng lực tự chủ và tự học: đọc sách giáo khoa, nghiên cứu thông tin, hình ảnh gọi tên được năng lượng hữu ích, năng lượng hao phí trong một số tình huống cụ thể.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: thảo luận nhóm, phân công công việc cho các thành viên trong nhóm để thực hiện nhiệm vụ được giao.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: giải quyết các các vấn đề GV nêu ra, GQ các tình huống xảy ra trong quá trình học tập.
2.2. Năng lực khoa học tự nhiên
- Nêu được dạng năng lượng có ích và năng lượng hao phí khi đun nước trong các trường hợp khác nhau.
- Phân tích các ví dụ để rút ra được: Năng lượng hao phí thường xuất hiện ở dạng nhiệt năng, năng lượng âm (đôi khi có cả ánh sáng).
- Xác định được các dạng năng lượng hao phí khi đạp xe, khi ô tô chạy.
- Vẽ được sơ đồ năng lượng thể hiện năng lượng đầu vào, năng lượng hữu ích, năng lượng hao phí trong một số trường hợp đơn giản.
- Phẩm chất:
Thông qua thực hiện bài học sẽ tạo điều kiện để học sinh:
– Nhân ái: tôn trọng sự khác biệt về nhận thức của các bạn trong lớp, tổ, nhóm.
- Chăm học: luôn nỗ lực vươn lên, tiến bộ trong học tập.
- Có trách nhiệm quan tâm tới các thành viên trong nhóm để hoàn thành được nhiệm vụ chung.
- Trung thực trong quá trình báo cáo kết quả làm việc nhóm.
- Thiết bị dạy học và học liệu
- Giáo án, SGK, máy tính, máy chiếu.
- Phiếu bài tập.
- Bộ tranh ảnh các thiết bị điện
III. Tiến trình dạy học
Hoạt động 6. Tìm hiểu năng lượng hao phí (45 phút)
- Mục tiêu:
- Nêu được: Năng lượng hao phí luôn xuất hiện khi năng lượng được chuyển từ dạng này sang dạng khác, từ vật này sang vật khác.
- Biết được năng lượng hao phí thường sinh ra ở dạng nhiệt năng, âm thanh và đôi khi còn có cả ánh sáng.
- Tổ chức hoạt động
* Chuyển giao nhiệm vụ học tập 1: Khởi động
GV cho HS quan sát ba ví dụ đun nước bằng bếp củi, bếp than và ấm điện
Trong ba cách đun nước ở hình bên cách đun nào ít hao phí năng lượng nhất? Tại sao?
- Thực hiện nhiệm vụ:
+ HS quan sát và thảo luận trao đổi theo cặp đôi trong thời gian 2 phút.
– Báo cáo, thảo luận: GV gọi ngẫu nhiên 1,2 cặp trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung (nếu có).
– Kết luận: GV nhận xét về kết quả hoạt động của các cặp, giới thiệu khái niệm về năng lượng hao phí và giới thiệu bài học.
* Chuyển giao nhiệm vụ học tập 2: Tìm hiểu về năng lượng hữu ích và năng lượng hao phí
- Mục tiêu:
- Nhận biết được khái niệm thế nào là năng lượng hữu ích và năng lượng hao phí.
- Chỉ ra được năng lượng hao phí trong một số trường hợp cụ thể.
b)Thực hiện nhiệm vụ học tập
- Yêu cầu HS suy nghĩ cá nhân, từ phân tích tình huống ở đầu bài học hãy đưa ra khái niệm năng lượng hữu ích và năng lượng hao phí
- HS suy nghĩ trả lời, các HS khác bổ sung, nhận xét. GV chốt khái niệm.
- Giao nhiệm vụ học tập:
+ Trong việc đun nước như hình trên, năng lượng nào là hữu ích, năng lượng nào là hao phí ?
+ Trong ba cách đun nước trên, cách đun nào ít hao phí năng lượng nhất ? Tại sao?
- c) Báo cáo kết quả và thảo luận:
- HS suy nghĩ cá nhân đưa ra câu trả lời, các HS khác nhận xét, bổ sung. GV chốt kiến thức.
Dự kiến câu trả lời của HS, có thể:
- Năng lượng cung cấp cho nước từ nhiệt độ hiện tại tăng lên tới nhiệt độ sôi là năng lượng hữu ích. Năng lượng tỏa ra môi trường xung quanh là năng lượng hao phí
- Cách đun nước bằng ấm điện là ít hao phí năng lượng nhất.
* Chuyển giao nhiệm vụ học tập 3: Tìm hiểu về năng lượng hao phí
- Mục tiêu:
- Nhận biết được khái niệm thế nào là năng lượng hữu ích và năng lượng hao phí.
- Chỉ ra được năng lượng hao phí trong một số trường hợp cụ thể.
- b) Thực hiện nhiệm vụ học tập
Thông qua một số câu hỏi và hoạt động về sử dụng năng lượng để HS nhận biết được năng lượng hao phí thường xuất hiện dưới dạng nào và ở đâu.
– GV thông báo với HS: năng lượng hao phí thường xuất hiện dưới dạng nhiệt năng và yêu cầu HS tìm ví dụ để minh hoạ cho nhận định đó.
– GV tổ chức để HS: Thực hiện các hoạt động 1 và 2 của mục này trong SGK.
+ Tìm hiểu dạng năng lượng hao phí khi đạp xe, khi ô tô chạy (Chiếu trên slide yêu cầu cụ thể cho mỗi trường hợp)
+ Hình thức: làm việc theo nhóm
+ Thời gian: 5 phút
– HS trao đổi trong nhóm, thảo luận để tìm câu trả lời và ghi câu trả lời vào vở.
– Báo cáo, thảo luận: Đại diện 1, 2 nhóm trình bày trước lớp (có thể sử dụng máy chiếu), các nhóm khác bổ sung. GV chốt câu trả lời đúng.
– Kết luận: GV đánh giá kết quả làm việc của các nhóm
* Báo cáo kết quả và thảo luận:
– Các nhóm hoàn thành phiếu học tập, so sánh kết quả.
– Dự kiến sản phẩm học tập:
HĐ: 1. Năng lượng hao phí khi đi xe đạp:
- a) Bộ phận có thể xảy ra sự hao phí năng lượng nhiều nhất của xe đạp có thể là: các chỗ tiếp xúc giữa trục với ổ bi, giữa bánh xe với mặt đường.
- b) Năng lượng hữu ích là năng lượng làm cho xe chuyển động.
- Năng lượng hao phí khi ô tô chạy:
- a) Các dạng năng lượng khi ô tô di chuyển trên đường: nhiệt năng, điện năng, động năng, năng lượng âm, quang năng. HS tự vẽ sơ đồ dòng năng lượng. (VD2)
- b) Năng lượng có thể bị hao phí ở các bộ phận như: nhiệt năng làm nóng động cơ, ma sát của trục với ổ bi, giữa bánh xe với mặt đường, giữa xe với môi trường, khí thải ra môi trường,…
GV luôn nhấn mạnh để HS nhận thấy: năng lượng hao phí thường xuất hiện dưới dạng nhiệt năng (đôi khi có cả âm thanh và ánh sáng).
Thông qua các nội dung thảo luận, GV hướng dẫn HS rút ra kết luận theo gợi ý SGK.
- Năng lượng hao phí luôn xuất hiện trong quá trình chuyển hóa từ dạng này sang dạng khác, từ vật này sang vật khác.
- Năng lực học phí thường được sinh ra dưới dạng nhiệt (đôi khi có cả âm thanh hoặc ánh sáng).
- Sản phẩm học tập
Phiếu học tập của các nhóm
- Phương án đánh giá:
| Thang đo đánh giá | ||||
| Tiêu chí: Trung thực trong làm thí nghiệm và báo cáo kết quả | Nhóm 1 | Nhóm 2 | Nhóm 3 | Nhóm 4 |
| Mức 1 – Làm không đúng tất cả các yêu cầu GV đưa ra | ||||
| Mức 2 – Chỉ hoàn thành ở mức độ cá nhân nhưng số câu trả lời rất ít | ||||
| Mức 3 – Hoàn thành phần việc của từng cá nhân | ||||
| Mức 4 – Hoàn thành phần việc của cá nhân và của nhóm nhưng còn sai sót | ||||
| Mức 5 – Hoàn thành tốt phần việc của cá nhân và của nhóm, đưa ra kết luận chung chính xác. | ||||
– Sử dụng thang đánh giá:
Luyện tập
Câu 1. Các câu dưới đầy ĐÚNG hay SAI? (Ghi Đ/S trước mỗi câu).
- a) Ở các máy cơ và máy điện, năng lượng thường hao phí dưới dạng nhiệt năng.
- b) Ở nồi cơm điện, nhiệt năng là năng lượng hao phí.
- c) Máy bơm nước biến đổi hoàn toàn điện năng tiêu thụ thành động năng của dòng nước.
- d) Năng lượng hao phí càng lớn thì máy móc hoạt động càng hiệu quả.
- e) Không thể chế tạo loại máy móc nào sử dụng năng lượng mà không hao phí.
Câu 2. Cho sơ đồ biến đổi năng lượng ở một ô tô.
- a) Hãy hoàn tất sơ đó.
- b) Dạng năng lượng nào trong sơ đồ là phần năng lượng hao phí của ô tô?
Xem thêm các bài viết liên quan của Giáo án khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức trong bài viết này nhé: