BÀI 24 VIRUT
Hoạt động 1 :Khởi động. (5phút)
- Mục tiêu của hoạt động: 1
- Tổ chức hoạt động
Khởi động
Cho HS xem đoạn clip liên quan đến các đại dịch? HS đón dó là đại dịch gì? Đối tượng gây nên các đại dịch đó là gì? Chúng ta cần làm gì để phòng chống đại dịch đó?
Hoạt động 2 :Đặc điểm Virus (40phút)
- Mục tiêu của hoạt động:
16.KHTN 1.2 18.GT.HT.2.4 19.PC.TT.1
- Tổ chức hoạt động
* Chuẩn bị:
Giáo viên
+ Tranh, video về bệnh cúm gà H5N1, virut Corona, virut HIV,…
+ Phiếu học tập.
Học sinh: HS chuẩn bị tranh ảnh một số viruts
* Phương pháp: trực quan kết hợp kĩ thuật hỏi – đáp, hoạt động cá nhân, theo nhóm
2.1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập 1: Tìm hiểu hình dạng và cấu tạo virus
GV yêu cầu HS:
– Xem clip về các dạng viruts
– GV cho học sinh làm việc theo nhóm:
- Quan sát hình 24.1, em có nhận xét gì về hình dạng của các loại virút. Lấy ví dụ
+ Quan sát hình 24.2, em hãy nêu cấu tạo vi khuẩn. Cấu tạo của virut có gì khác so với cấu tạo của tế bào sinh vật nhân sơ và nhân thực mà em đã học?
PHIẾU HỌC TẬP 2.1
| Dạng virut | Tên virut | Cấu tạo |
| Dạng xoắn | ||
| Dạng hình khối | ||
| Dạng hốn hợp |
+ Tại sao viruts phải sống kí sinh nội bào bắt buộc?
2.2. Thực hiện nhiệm vụ học tập
– HS xem clip và quan sát hình ảnh
– Thảo luận và hoàn thành phiếu học tập.
– HS đại diện nhóm trả lời, các bạn còn lại nhận xét, GV góp ý, chốt kiến thức ghi bài.
2.3. Báo cáo kết quả và thảo luận:
– Hs báo cáo, nhận xét hình dạng, kích thước, cấu tạo của 3 loại vi rut.
– Dự kiến
| Dạng virut | Tên virut | Cấu tạo |
| Dạng xoắn | Virus khảm thuốc lá, virus dại | Virus có cấu tạo đơn giản, gồm lớp vỏ protein và phần lõi chứa vật chất di truyền, một số virus có thêm lớp vỏ ngoài. Virus không có các thành phần cấu tạo giống với tế bào nhân sơ và nhân thực |
| Dạng hình khối | Virus cúm, virus viêm kết mạc | |
| Dạng hốn hợp | Thực khuẩn thể (phage) |
Thông qua các nội dung thảo luận, GV hướng dẫn HS rút ra kết luận theo gợi ý trong SGK.
Nội dung ghi bài
Virus có 3 dạng hình dạng đặc trưng
Dạng xoắn: virus khảm thuốc lá, virus dại.
Dạng hình khối: virus cúm, virus viêm kết mạc.
Dạng hỗn hợp: thực khuẩn thể (phage).
Virus có cấu tạo đơn giản, gồm lớp vỏ protein và phần lõi
chứa vật chất di truyền, một số virus có thêm lớp vỏ ngoài.
2.4. Củng cố (3 phút)
+ Tại sao viruts phải sống kí sinh nội bào bắt buộc?
→ Virus chưa có cấu tạo tế bào, không có các thành phần chính của một tế bào điển hình, nên khi ra khỏi tế bào vật chủ, virus tồn tại như một vật không sống.
- Đánh giá kết quả hoạt động
- GV đánh giá mức độ đạt được các mục tiêu thông qua bảng kiểm liên quan
đến hoạt động.
| Các tiêu chí | Có | Không |
| – Quan sát và nêu được cấu tạo vi rut
– Nhận diện được 3 hình dạng của vi rut |
||
| – Phối hợp hiệu quả trong làm việc nhóm. | ||
| – Chuẩn bị mẫu, tranh, video về virut | ||
| Thực hiện phiếu học tập của nhóm. Giữ gìn vệ sinh, trật tự khi xem clip |
Hoạt động 3: Vai trò của vi rút, một số bệnh do Virus gây ra và cách phòng chống (30 phút)
- Mục tiêu của hoạt động: KHTN1.1, 19.PCTT.1
- Tổ chức hoạt động
* Chuẩn bị:
Giáo viên: File hình ảnh, tranh ảnh, phiếu học tập, giấy, video về virus.
Học sinh: Vở ghi chép, sách giáo khoa, bút chì màu, giấy A4
* Phương pháp: dạy học giải quyết vấn để, phương pháp trực quan kết hợp kĩ thuật khăn trải bàn, hoạt động cá nhân, theo nhóm
2.1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập 1: Tìm hiểu lợi ích của virus.
GV chia lớp làm 4 nhóm để tìm hiểu về vai trò của virus trong thực tiễn. Qua đó, thảo luận để trả lời các câu hỏi trong SGK.
Nhóm 1,2 : 3.1 Tìm hiểu thông tin và cho biết ứng dụng của virus trong thực tiễn.
Virus được ứng dụng trong sản xuất các chế phẩm sinh học (interferon, thuốc kháng sinh, vaccine, Trong nông nghiệp, virus được sử dụng trong sản xuất thuốc trừ sâu. Ngoài ra, virus còn được sử dụng nhiều trong nghiên cứu.
Nhóm 3,4: 3.2 Thuốc trừ sâu có nguồn gốc từ virus có ưu điểm gì so với thuốc trừ sâu hoá học?
– Thuốc trừ sâu từ virus không gây hại cho môi trường, con người và các sinh vật khác, có ưu điểm là tác dụng mạnh, lâu dài lên sâu bọ, bảo vệ môi trường, giảm thiểu độc hại và tồn dư trên sản phẩm và trong đất so với thuốc trừ sâu hoá học.
Thông qua các nội dung thảo luận, GV hướng dẫn HS rút ra kết luận theo gợi ý trong SGK.
2.2. Chuyển giao nhiệm vụ học tập 2: Tìm hiểu một số bệnh do vi khuẩn và các biện pháp phòng chống.
GV hướng dẫn HS tím hiểu về một số bệnh phổ biến, biểu hiện và cách phòng chống bệnh do vi khuẩn gây ra.
HS tìm hiểu về bệnh do vi khuẩn gây ra. Qua đó, thảo luận và trả lời các câu hỏi trong SGK.
- Quan sát hình 24.3,24.4,24.5, 24.6 và hoàn thiện bảng theo mẫu sau:
| Tên bệnh | Tác nhân gây bệnh | Biểu hiện bệnh |
| Bệnh cúm ở người | ? | ? |
| ? | Denngue | ? |
| Bệnh cúm ở gà | ? | ? |
| Bệnh khảm ở cây cà chua | ? | ? |
- Từ thông tin gợi ý trong hình 24.7, hãy cho biết bệnh do virus có thể lây truyền qua những con đường nào?
- Hãy nêu một số biện pháp phòng chống bệnh do virus gây ra.
Để phòng chống bệnh do virus gây ra, chúng ta phải ngăn chặn các con đường truyền bệnh, tiêm vaccine phòng bệnh,…
2.2. Thực giện nhiệm vụ học tập:
– Thảo luận và hoàn thành phiếu học tập.
– Đại diện nhóm trình bày kết quả trước lớp .
– HS nhận xét phản hồi
Luyện tập
* Từ các con đường lây truyền bệnh, em hãy nêu một số biện pháp phòng chống bệnh tiêu chảy.
– Vệ sinh môi trường sạch sẽ, ăn uống hợp vệ sinh, ăn chín uống sôi;
– Sử dụng thuốc kháng sinh đúng bệnh, đúng cách để đạt hiệu quả;
– Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
Thông qua các nội dung thảo luận, GV hướng dẫn HS rút ra kết luận theo gợi ý trong SCK.
2.3. Báo cáo kết quả và thảo luận:
– Hs báo cáo, nhận xét hình dạng, kích thước, cấu tạo của 3 loại vi rut.
– Dự kiến
Hoạt động 1
3.1 Virus được ứng dụng trong sản xuất các chế phẩm sinh học (interferon, thuốc kháng sinh, vaccine, Trong nông nghiệp, virus được sử dụng trong sản xuất thuốc trừ sâu. Ngoài ra, virus còn được sử dụng nhiều trong nghiên cứu.
3.2 Thuốc trừ sâu từ virus không gây hại cho môi trường, con người và các sinh vật khác, có ưu điểm là tác dụng mạnh, lâu dài lên sâu bọ, bảo vệ môi trường, giảm thiểu độc hại và tồn dư trên sản phẩm và trong đất so với thuốc trừ sâu hoá học.
Hoạt động 2
| Tên bệnh | Tác nhân gây bệnh | Biểu hiện bệnh |
| Bệnh cúm ở người | Virus cúm | Sốt, đau đầu, đau họng, sổ mũi. |
| Bệnh sốt xuất huyết | Virus Dengue | Đau đầu, sốt cao, đau sau đáy mắt, phát ban, chảy máu cam, nôn. |
| Bệnh cúm ở gà | Virus cúm gia cầm | Xù lông, mắt ướt kèm nhèm, cơ thể mệt mỏi, ủ rũ, chậm chạp. |
| Bệnh khảm ở cây cà chua | Virus khảm cà chua | Khảm loang lổ trên lá, nặng thì làm cho lá xoăn, cong queo, nhãn nhúm. |
5.Virus xâm nhập vào cơ thể bằng con đường tiếp xúc trực tiếp thông qua hô hấp hoặc qua đường truyền máu, từ mẹ sang con, tiêm chích ma tuý, dùng chung bơm kim tiêm, quan hệ tình dục,..
- Để phòng chống bệnh do virus gây ra, chúng ta phải ngăn chặn các con đường truyền bệnh, tiêm vaccine phòng bệnh,…
Luyện tập
* Corona virus 2019 (2019-nCoV) là một loại virus gây viêm đường hô hấp cấp ở người và có thể lây từ người này sang người khác. Em hãy nêu một số biện pháp phòng chống bệnh do virus corona gây nên.
Biện pháp phòng bệnh do 2019-nCoV gây nên: cách li hoàn toàn người bệnh, hạn chế tiếp xúc nơi đông người, đeo khẩu trang nơi công cộng, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, …
Thông qua các nội dung thảo luận, GV hướng dẫn HS rút ra kết luận theo gợi ý trong SGK.
Nội dung ghi bài
Virus có vai trò trong nghiên cứu khoa học và trong thực tiễn. Bên cạnh đó, virus là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh cho người, động vật, thực vật.
Bệnh do virus gây ra có thể lây truyền theo nhiều con đường khác nhau: từ mẹ sang con, tiếp xúc trực tiếp, truyền máu, tiêu hóa, hô hấp, vết cắn động vật, …
Để phòng chống bệnh do virus gây ra chúng ta phải ngăn chặn các con đường lây truyền bệnh, tiêm vaccin phòng bệnh, …
Vận dụng.
* Đóng vai một tuyên truyền viên, em hãy vẽ một bức tranh để tuyên truyền phòng chống dịch bệnh do virus gây ra.
HS về nhà làm áp phích theo nhóm, buổi học sau sử dụng kĩ thuật phòng tranh để khởi động bài mới thông qua triển lãm tranh và thuyết trình nhanh về áp phích của các nhóm.
- Đánh giá kết quả hoạt động
Rubric đánh giá sản phẩm của các nhóm.
| Tiêu chí đánh giá | Mức độ đánh giá | Điểm | ||
| Mức 1(40%) | Mức 2(70%) | Mức 3(100%) | ||
| Liệt kê các vai trò của vi rút
(3 điểm) |
Nêu được 1 loại vai trò: có lợi/ có hại. | Nêu được 2 loại vai trò có lợi và có hại | Nêu được 3 loại trở lên vai trò có lợi và có hại | |
| Bệnh và cách phòng bệnh
(3 điểm) |
Nêu được 1 loại bệnh – cách phòng bệnh
|
Nêu được 2 loại bệnh – các
phòng bệnh trở lên |
Nêu được 3 loại bệnh – các phòng bệnh trở lên | |
| Dựa vào Phiếu học tập (2 điểm) | Nộp bài không đúng hạn, Trình bày sơ sài, không minh chứng cụ thể | Nộp bài đúng hại
Bài báo cáo có hình ảnh , có dẫn chứng cụ thể |
Nộp bài đúng hại
Bài báo cáo đầy đủ , chi tiết, rõ ràng , trình bày lôi cuốn |
|
| Dựa vào quá trình tham gia hoạt động của nhóm(2 điểm) | Chưa tích cực Còn lơ là , mất trật tự | Tham gia đầy đủ các hoạt động của lớp | Tham gia tốt các hoạt động của lớp Có những ý kiến hay, độc đáo | |
| Tổng điểm: | ||||
Hoạt động 4: Luyện tập-mở rộng (15phút)
- Mục tiêu của hoạt động:
4.KHTN 1.2 19. NLC.TC1 22.CC2.1
- Tổ chức hoạt động
* Chuẩn bị:
– GV giao nhiệm vụ cho các nhóm từ tiết học trước : chuẩn bị bài tập, phiếu học tập
– GV chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm có 1 nhóm trưởng và 1 thư kí.
Chuyển giao nhiệm vụ học tập
– GV sử dụng kỹ thuật KWL để điều tra thông tin sự hiểu biết của HS về các bệnh do virut gây ra
Xem video clip và thực tiễn cuộc sống
Thực hiện nhiệm vụ học tập
– HS thực hiện nhiệm vụ học tập vẽ tranh
– HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập vào đầu giờ học tiết sau.
– GV hướng dẫn một số bài tập SGK/Tr112
- Dự kiến sản phẩm học tập
– Tranh đa dạng, vẽ và trưng bày đẹp.
– Bài tập
- Virus chưa được xem là một cơ thể sống vì chưa có cấu tạo tế bào. Chúng không thể tồn tại độc lập mà sống kí sinh nội bào bắt buộc trong các tế bào sống khác.
- Quan điểm này chưa chính xác vì bên cạnh bệnh do virus gây nên, virus đã được sử dụng để sản xuất các chế phẩm sinh học phục vụ cho đời sống như sản xuất kháng thể, sản xuất thuốc trừ sâu sinh học, sử dụng trong nghiên cứu của các nhà khoa học.
- Một số biện pháp phòng bệnh cúm ở người:
– Tăng cường sức đề kháng cho cơ thể;
– Không tiếp xúc với nguồn lây nhiễm: người bị cúm, động vật nhiễm virus cúm,
– Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với nguồn có nguy cơ lây bệnh,…
- Dự kiến phương án đánh giá kết quả học tập
Đánh giá qua quan sát sản phẩm tranh vẽ.
Công cụ đánh giá bảng Rubric với tiêu chí và 3 mức độ
| Tiêu chí đánh giá | Mức độ đánh giá và điểm | Điểm | ||
| Mức độ 3 | Mức độ 2 | Mức độ 1 | ||
| Tham gia hoạt động thảo luận nhóm | Tất cả các thành viên trong nhóm đều tham gia | Đa số thành viên trong nhóm tham gia | Còn nhiều thành viên không tham gia | |
| Hoàn thành nhiệm vụ | – Hoàn thành phiếu học tập đúng thời gian quy đinh.
– Nội dung phiếu học tập đầy đủ, chính xác. |
– Hoàn thành phiếu học tập đúng thời gian quy định
– Còn một số lỗi sai trong phiếu học tập |
– Hoàn thành phiếu học tập đúng thời gian quy đinh.
– Còn nhiều lỗi sai trong phiếu học tập. |
|
Xem thêm các bài viết liên quan của Giáo án khoa học tự nhiên 6 Chân trời sáng tạo trong bài viết này nhé: