- Mục tiêu của hoạt động
Sau bài học, HS sẽ:
– Làm được tiêu bản nguyên sinh vật.
– Quan sát được hình dạng, cấu tạo, khả năng di chuyển của trùng roi và trùng giày bằng kính hiển vi.
- Phương pháp và kĩ thuật dạy học
– Thuyết trình nêu vấn đề kết hợp hỏi – đáp;
– Phưong pháp thí nghiêm;
– Phưong pháp trực quan;
– Dạy học hợp tác;
– Dạỵ học khám phá;
– Kĩ thuật hỏi – đáp.
| 3. Chuẩn bị
1. Thiết bị, dụng cụ Kính hiền vi |
Ống nhỏ giọt |
| Lam kính | Giấy thấm |
| Lamen | Cốc thuỷ tinh |
- Mẩu vật
– Mầu vật có trong môi trường tự nhiên như nước ao, hồ hoặc được thu thập trong môi trường nuôi.
– Tiêu bản mẫu trùng roi, trùng giày.
– Video sự di chuyển của trùng roi, trùng giày quan sát được bằng kính hiển vi.
– Máy chiếu.
- 4. Tổ chức hoạt động:
Chuyển giao nhiệm vụ học tập 1: KHỞI ĐỘNG
GV chiếu video sự di chuyển của trùng roi và trùng giày hoặc trực tiếp quan sát tiêu bản đã chuẩn bị sẵn và chiếu hình ảnh quan sát được bằng kính hiển vi cho HS.
Chuyển giao nhiệm vụ học tập 2: TIẾN HÀNH QUAN SÁT
– Chia lớp thành các nhóm nhỏ để tiến hành thực hành.
– Yêu cầu các nhóm kiểm tra số lượng thiết bị, dụng cụ và mẫu vật của mỗi nhóm.
* Hướng dẫn quan sát trùng roi
– Quan sát hình thái cấu tạo cơ thể: Nhỏ một giọt nước nuôi cấy lên lam kính, đậy lamen lên. Quan sát tiêu bản bằng kính hiển vi ở vật kính 10x. Cơ thể trùng roi có dạng hình thoi, thuôn nhỏ về hai đầu. Trùng roi có hình dạng tương đối ổn định nhờ có một màng phim với nhiều khía xiên bao bọc bên ngoài. Do tính đàn hồi của màng phim nên hình dạng cơ thể có thể thay đổi khi trùng roi di chuyển. Có thể quan sát thấy trong cơ thể trùng roi những hạt diệp lục hình tròn hay hình bầu dục, nhờ đó mà chúng có khả năng quang hợp (tự dưỡng). Ngoài ra chúng còn có những hạt tinh bột nhỏ, hình bầu dục là sản phẩm của quang hợp.
– Quan sát sự vận động: Ở vật kính lớn hơn (40x) có thể thấy được những cấu tạo chi tiết hơn của phần đầu. Cơ quan di chuyển là roi bơi, nằm ở phần đầu phía trước cơ thề. Roi bơi luôn vận động, xoáy vào trong nước làm cho con vật vừa dịch chuyển về phía trước, vừa xoay quanh trục dọc cơ thể như một mũi khoan. Để thấy rõ hoạt động của roi bơi, cần khép bớt ánh sáng của hiển vi trường và nhấp nháy ốc vận chuyển nhỏ.
* Hướng dẫn quan sát trùng giày
– Quan sát hình thái cấu tạo cơ thể: Nhỏ một giọt nước trong lọ nuôi lên trên lam kính và đậy lamen lên. Quan sát tiêu bản bằng kính hiển vi ở vật kính nhỏ (10x). Trùng giày có kích thước khá lớn, dài khoảng 100 – 300 pm và có hình đế giày thuôn nhỏ về phía trước, hơi phình to ở phía sau và lõm vào ở phía giữa làm cho con vật mất đối xứng. Hình dạng cơ thể trùng giày tương đối cố định do có màng phim bao bọc xung quanh. Do tính đàn hồi của màng phim mà con vật có thể tạm thời thay đổi hình dạng chút ít khi tránh các chướng ngại vật trong lúc di chuyển. Để có thể quan sát được một cách chi tiết, cần phải quan sát trùng giày ở vật kính lớn hơn (40x). Muốn vậy phải hạn chế sự dịch chuyển của trùng giày bằng cách: cho một số sợi bông vào trong giọt nước nuôi trên lam kính trước khi đậy lamen lên trên. Các sợi bông sẽ tạo nên các “chuồng” nhỏ, nhốt trùng giày ở trong.
– Quan sát sự vận động: trùng giày chuyển vận bằng lông bơi. Lông bơi là một lớp lông ngắn bao bọc trên toàn bộ bề mặt cơ thể. Khi di chuyển, các lông bơi hoạt động không đồng đều mà kế tiếp nhau, tạo nên các làn sóng làm cho con vật vừa tiến lên phía trước, vừa xoay quanh trục dọc của cơ thể một cách nhịp nhàng. Lông bơi vùng đuôi dài hơn dùng để lái.
- Thực hiện nhiệm vụ học tập
– Sau khi hướng dẫn cách làm tiêu bản, HS cần tự làm tiêu bản và quan sát.
– GV hỗ trợ các nhóm trong quá trình thực hành, nhắc HS đọc trước các yêu cẩu phần III đề ghi lại các thông tin liên quan khi quan sát phục vụ cho việc hoàn thành các bài thu hoạch.
Chuyển giao nhiệm vụ học tập 3: HƯỚNG DẪN HỌC SINH LÀM BÀI THU HOẠCH
- HS dựa vào kết quả quan sát để vẽ hình.
- HS phân biệt trùng giày và trùng roi bằng các đặc điểm: hình dạng, cách di chuyển.
- HS dựa vào kết quả quan sát để mô tả.
- Đánh giá kết quả hoạt động
GV có thể đánh giá kết quả học tập của HS dựa trên việc đánh giá kết quả bài thu hoạch.
Xem thêm các bài viết liên quan của Giáo án khoa học tự nhiên 6 Kết nối tri thức trong bài viết này nhé: