Giáo án KHTN 7 CTST Bài 7: Hóa trị và công thức phân tử

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Câu 1: Hoàn thành bảng sau:

Câu 2: Dựa vào hoá trị các nguyên tố ở bảng Phụ lục 1 trang 187, em hãy cho biết một nguyên tử Ca có thể kết hợp với bao nhiêu nguyên tử Cl hoặc bao nhiêu nguyên tử O.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Câu 1: em hãy hoàn thành bảng sau:

Câu 2: Em hãy hoàn thành bảng sau

Câu 3: Công thức hoá học của iron (III) oxide là Fe2O3, hãy cho biết thành phần nguyên tố, số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố và tính khối lượng phân tử.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Câu 1: Tính phấn trăm nguyên tố oxygen trong phân tử nitric acid có công thức hoá học là HNO3.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Câu 2: Tính phần trăm mỗi nguyên tố có trong các hợp chất Al2O3, MgCl2, Na2S, (NH4)2CO3.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………

Câu 3: Viết công thức hoá học của phosphoric acid có cấu tạo từ hydrogen và nhóm phosphate, trong phosphoric acid. nguyên tố nào có phần trăm lớn nhất?

…………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Câu 1: Hợp chất (Y) có công thức FexOy. Trong đó Fe chiếm 70% theo khối lượng. Khối lượng phân tử (Y) là 160 amu. Xác định công thức hoá học của hợp chất (Y).

…………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Câu 2: Xác định công thức hoá học của hợp chất sulfur dioxide có cấu tạo từ S hoá trị IV và O.

…………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Câu 3: Xác định công thức hoá học cùa hợp chất aluminium sulfate có cấu tạo từ Al có hoá trị III và nhóm (SO4) có hoá trị II 

…………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Câu 4: Dựa vào công thức (2), hãy tính hoá trị của nguyên tố

a) N trong phân tử NH3.

b) S trong phân tử SO2 , SO3

c) P trong phân tử P2O5.

…………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Câu 5: Dựa vào Ví dụ 8,9 và các bảng hoá trị ở Phụ lục trang 187, hãy xác định công thức hoá học các hợp chất tạo bởi: 

Potassium và sulfat 

b) Aluminium và carbonate. 

c) Magnesium và nitrate.

…………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Câu 6: Dựa vào bảng hoá trị ở Phụ lục trang 187, em hãy hoàn thành bảng sau:

1. Video trên đang nói đến các mô hình hợp chất nào?

2. Từ video và quan sát mô hình phân tử, ta thấy 1 nguyên tử carbon liên kết với 4 nguyên tử hydrogen hoặc chỉ liên kết với 2 nguyên tử oxygen; 1 nguyên tử oxygen liên kết được với 2 nguyên tử hydrogen;… Các nguyên từ liên kết với nhau theo nguyên tắc nào? Bằng cách nào để lập được công thức hoá học của các chất?

Quan sát, hỗ trợ HS khi cần thiết

– X liên kết với 4 nguyên tử H và 2 nguyên tử O

Chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu các nhóm quan sát Hình 7.1, mô hình phân tử và thảo luận để giải quyết các vấn đề trong phiếu học tập số 1.

Câu 1: a. Em hãy cho biết mỗi nguyên tử của nguyên tố Cl, S, P trong các phân tử ở Hình 7.1 có khả năng liên kết với bao nhiêu nguyên tử H

 b. Xác định hoá trị của các nguyên tố Cl, S, P trong các phân tử ở Hình 7.1.

Câu 2: Trong 1 hợp chất cộng hoá trị nguyên tố X có hoá trị IV. Theo em, 1 nguyên tử X có khả năng liên kết với bao nhiêu nguyên tử O hay bao nhiêu nguyên tử H?

– Theo em, hóa trị là gì ?  

– Kết luận, ghi bảng.

– Giới thiệu cách xác định hóa trị của 1 nhóm nguyên tử.

VD: trong CT H2SO4 , H3PO4 hóa trị của các nhóm SO4 và PO4 bằng bao nhiêu ?

– Hướng dẫn HS dựa vào khả năng liên kết của các nhóm nguyên tử với nguyên tử hidrogen

–  Mỗi nhóm thảo luận kết quả và hoàn thành vào phiếu học tập số 1. 

– Cho các nhóm treo kết quả của nhóm mình lên ;

– Mời nhóm trưởng đứng vào phần kết quả của nhóm mình;

– Gọi 1 nhóm đại diện trình bày kết quả. Các nhóm khác bổ sung

– GV kết luận về nội dung kiến thức mà các nhóm đã đưa ra.

– Nhóm khác nhận xét phần trình bày của nhóm bạn.

– Hoá trị của một nguyên tố trong hợp chất là con sổ biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử của nguyên tố đó với nguyên tử khác trong phân tử

–  Hoá trị được biểu diễn bởi số la mã I, II, III…

Trong tự nhiên, Silicon oxide có trong cát, đất sét,… Em hãy xác định hoá trị của nguyên tố Silicon trong Silicon dioxide. Tìm hiểu qua sách báo và internet, cho biết các ứng dụng của hợp chất này.

Câu 1: Hoàn thành bảng sau:

Câu 2: Dựa vào hoá trị các nguyên tố ở bảng Phụ lục 1 trang 187, em hãy cho biết một nguyên tử Ca có thể kết hợp với bao nhiêu nguyên tử Cl hoặc bao nhiêu nguyên tử O.

– 1 nguyên tử Ca có thể kết hợp với 2 nguyên tử Cl

– 1 nguyên tử Ca có thể kết hợp với 1 nguyên tử O

Em hãy so sánh về tích của hoá trị và số nguyên tử của hai nguyên tố trong phân tử mỗi hợp chất ở Bảng 7.1.

– Rút ra quy tắc hóa trị

– Luyện tập: Chia lớp làm 6 nhóm, phát phiếu học số 2, bảng nhóm, học sinh có 5 phút thảo luận và hoàn thành phiếu học tập

– Mời học sinh nhận xét và rút ra quy tắc hóa trị, các bạn khác lắng nghe và bổ sung

– Luyện tập:

+ Mời các nhóm lên trình bày

+ Các nhóm còn lại đưa ra câu hỏi thắc mắc và bổ sung  cho nhóm trình bày.

Quy tắc hóa trị: Trong phân tử hợp chất hai nguyên tố, tích hóa trị và số nguyên tử của nguyên tố này bằng tích hóa trị và số nguyên tử của nguyên tố kia.

Ta có biểu thức:  x . a = y . b 

Câu 1: Em hãy hoàn thành bảng sau:

Quan sát hình 7.2 hoạt động cặp đôi rút ra CTHH của đơn chất

Sau khi thảo luận xong, nhóm nào xung phong trình bày và có kết quả tốt sẽ được điểm cộng

– Chọn một cặp đôi lên bảng trình bày

– Mời nhóm khác nhận xét

– Giáo viên nhận xét sau khi các nhóm đã có ý kiến bổ sung

– Nhóm khác nhận xét phần trình bày của nhóm bạn

Phân tử của chất được tạo thành từ nguyên tử của một hay nhiều nguyên tố và được biểu diễn bằng công thức hoá học

Công thức hoá học của đơn chất được biểu diễn bằng kí hiệu nguyên tố hoá học kèm với chỉ số ghi ở bên dưới.

Công thức hoá học dùng để biểu diễn chất, gồm một hoăc nhiều kí hiệu nguyên tố hoá học kèm với chỉ số ghi ở bên dưới mỗi kí hiệu.

Một số đơn chất phi kim thể khí (ở điều kiện thường) 

Đối với đơn chất kim loại và đơn chất phi kim ở thể rắn

Sau khi thảo luận xong, nhóm nào xung phong trình bày và có kết quả tốt sẽ được điểm cộng

các nhóm treo bảng nhóm lên bảng giáo viên đánh giá một số nhóm

– Giáo viên giới thiệu thêm cho học sinh một số hợp chất quen thuộc

– Công thức hóa học dùng để biểu diễn chất, gồm một hoặc nhiều kí hiệu nguyên tố và chỉ số ở bên dưới mỗi kí hiệu.

– Công thức chung của phân tử có dạng: AxBy …

– Công thức hoá học cho biết thành phần nguyên tố và số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố có trong phân tử đó. Từ đó, có thể tính được khối lượng phân tử.

Lưu ý: CÁCH VIẾT CÔNG THỨC HÓA HỌC HỢP CHẤT

– Hợp chất tạo bởi oxygen và nguyên tố khác, công thức hoá học có dạng AxOy.

– Nếu A là kim loại và B là phi kim, công thức hoá học có dạng AxBy.

– Hợp chất tạo bởi hydrogen và nguyên tố A:

+ Nếu A thuộc các nhóm IA đến VA, công thức hoá học có dạng AHX. 

+ Nếu A thuộc các nhóm VIA đến VIIA, công thức hoá học có dạng HxA.

Câu 1: Tính phấn trăm nguyên tố oxygen trong phân tử nitric acid có công thức hoá học là HNO3.

Câu 2: Tính phần trăm mỗi nguyên tố có trong các hợp chất Al2O3, MgCl2, Na2S, (NH4)2CO3.

Các câu khác tương tự

– Hoàn thành phiếu học tập số 4

Sau khi thảo luận xong, nhóm nào xung phong trình bày và có kết quả tốt sẽ được điểm cộng

các nhóm treo bảng nhóm lên bảng giáo viên đánh giá một số nhóm

Với hợp chất AxBy , ta có:

Tổng tất cả các phần trăm nguyên tố trong một phân tử luôn bằng 100%.

Một hợp chất có công thức NxOy trong đó N chiếm 63,64%. Khối lượng phân tử hợp chất là 44 amu. Xác định công thức hoá học của hợp chất

2. Phân tử X có 75% khối lượng là aluminium, còn lại là carbon. Xác định công thức phân tử của X, biết khối lượng phân tử của nó là 144 amu.

Sau khi thảo luận xong, nhóm nào xung phong trình bày và có kết quả tốt sẽ được điểm cộng

các nhóm treo bảng nhóm lên bảng giáo viên đánh giá một số nhóm

– Bước 1: Đặt công thức hoá học cần tìm (công thức tổng quát);

– Bước 2: Lập biểu thức tính phần trăm nguyên tố có trong hợp chất;

– Bước 3: Xác định số nguyên tử của mỗi nguyên tố và viết công thức hoá học cần tìm.

Pháo hoa có thành phần nhiên liệu nổ gồm sulfur, than và hợp chất (Z). Hợp chất (Z) gồm nguyên tố potassium, nitrogen và oxygen với các tỉ lệ phần trăm tương ứng là 38,61%, 13,86% và 47,53%. Khối lượng phân lử hợp chất (Z) là 101 amu. Xác định công thức hoá học của (Z).

Tìm hiếu qua sách, báo và internet, em hãy cho biết một số ứng dụng của hợp chất (Z).

Câu 2: Xác định công thức hoá học của hợp chất sulfur dioxide có cấu tạo từ S hoá trị IV và O.

– Công thức hoá học chung là

– Theo quy tắc hóa trị, ta có: x. IV = y . II

– Chuyển thành tỉ lệ:

– Vậy x = 1, y = 2

– Công thức hoá học của hợp chất này là SO2

Câu 3: Xác định công thức hoá học cùa hợp chất aluminium sulfate có cấu tạo từ Al có hoá trị III và nhóm (SO4) có hoá trị II 

– Công thức hoá học chung là Alx(SO4)y

– Theo quy tắc hóa trị, ta có: x x III = y x II

– Chuyển thành tỉ lệ:  

– Vậy x = 2, y = 3

– Công thức hoá học của hợp chất này là Al2(SO4)3

Câu 4: Dựa vào công thức (2), hãy tính hoá trị của nguyên tố

N trong phân tử NH3.

– Công thức hoá học chung là

– Theo quy tắc hóa trị, ta có 1 x a = 3 x I → a=3

– Vậy hóa trị của N là III.

b) S trong phân tử SO2 , SO3

c) P trong phân tử P2O5.

– Công thức hoá học chung là

– Theo quy tắc hóa trị, ta có 2 x a = 5 x 2 → a=5

– Vậy hóa trị của P là V.

CTHH:

Ta có biểu thức: x . a = y .b (2)

GV hướng dẫn học sinh cách lập CTHH từ ví dụ

Câu 2 phiếu học tập số 5: Xác định công thức hoá học của hợp chất sulfur dioxide có cấu tạo từ S hoá trị IV và O.

Nhóm 1: Tính hoá trị của nguyên tố N trong phân tử NH3.

Nhóm 2: Tính hoá trị của nguyên tố S trong phân tử SO2 

Nhóm 3: Tính hoá trị của nguyên tố S trong phân tử SO3

Nhóm 4: Tính hoá trị của nguyên tố P trong phân tử P2O5.

Sau khi thảo luận xong, nhóm treo kết quả lên bảng, đại diện các nhóm trình bày và có kết quả tốt sẽ được điểm cộng, nhóm khác nhận xét, bổ sung

– Chọn đại diện lên bảng trình bày

– Mời nhóm khác nhận xét

– Giáo viên nhận xét sau khi các nhóm đã có ý kiến bổ sung

– Nhóm khác nhận xét phần trình bày của nhóm bạn

– Bước 1: Đặt công thức hoá học cần tìm (công thức tổng quát).

– Bước 2: Lập biếu thức tính dựa vào quy tắc hóa trị, chuyển thành tỉ lệ các chỉ số nguyên tử.

– Bước 3: Xác định số nguyên tử (những số nguyên đơn giản nhất, có tỉ lệ tối giản) và viết công thức hoá học cần tìm.

– 2 đội chơi, mỗi đội 3 thành viên. 

– Mỗi đội có 1 bộ câu hỏi, trả lời trong thời gian 2 phút.

– Đội nào trả lời nhiều câu hỏi đúng, nhanh nhất sẽ là đội chiến thắng và cho điểm từng nhóm.