Giáo án WORD Hóa học 10 Kết nối tri thức

– Dẫn dắt vào nội dung: 

Phát biểu nào sau đây phù hợp với sơ đồ phản ứng ở tromg hình?

1. Nguyên tử Na nhường, nguyên tử Cl nhận electron để trở thành các ion.

2. Nguyên tử Na và Cl góp chung electron để trở thành các ion.

=> Phát biểu 1.

– Mời HS trả lời câu hỏi.

– Nhận xét và chốt đáp án.

– GV dẫn dắt vào bài.

– HS trả lời câu hỏi.

– HS lắng nghe.

Câu 1.

a) Li → Li+ + 1e         

b) Be → Be2+ + 2e                  

c) Br + 1e → Br–         

d) O + 2e → O2-

Câu 2. 

K+( e = 18): 1s22s22p63s23p6 => Cấu hình electron giống nguyên tử Ar.

Mg2+(e =10): 1s22s22p6 => Cấu hình electron giống nguyên tử Ne.

S2- (e = 18): 1s22s22p63s23p6 => Cấu hình electron giống nguyên tử Ar.

Câu 3. Quá trình tạo thành ion của O và Li:

O + 2e → O2-                                      

Li → Li+ + 1e

Tổng điện tích của các ion hình thành nên hợp chất luôn bằng 0.

Na                  → Na+             + 1e (nhường e)

1s22s22p63s1       1s22s22p6

Cl                        + 1e → Cl– (nhận e)

1s22s22p63s23p5                1s22s22p63s23p6

? So sánh số đơn vị điện tích của ion dương và số electron mà nguyên tử đã nhường?

=> Bằng nhau.

? So sánh số đơn vị điện tích của ion âm và số electron mà nguyên tử đã nhận?

=> Bằng nhau.

? Các ion thường có cấu hình bền vững của nguyên tử nào trong bảng tuần hoàn?

=> Nguyên tử khí hiếm gần nhất với nguyên tố tạo thành ion đó.

Chia lớp thành 8 nhóm. Thảo luận nhóm hoàn thành phiếu học tập sau:

– Mời đại diện một số nhóm lên trình bày bài làm. Các nhóm còn lại theo dõi và nhận xét.

– GV nhận xét và chốt đáp án

– Lắng nghe và ghi bài vào vở.

– HS trả lời câu hỏi.

– HS nhận nhiệm vụ và tiến hành làm việc nhóm.

– HS trình bày kết quả làm việc nhóm.

– HS lắng nghe và chỉnh sửa.

Câu 1. 

– Na+ có thể kết hợp với O2- tạo liên kết ion. Cứ 2 ion Na+ kết hợp với 1 ion O2- tạo hợp chất Na2O.

– Na+ có thể kết hợp với Cl– tạo liên kết ion. Cứ 1 ion Na+ kết hợp với 1 ion Cl– tạo hợp chất NaCl.

– Mg2+ có thể kết hợp với O2- tạo liên kết ion. Cứ 1 ion Mg2+ kết hợp với 1 ion O2- tạo hợp chất MgO.

– Mg2+ có thể kết hợp với Cl– tạo liên kết ion. Cứ 1 ion Mg2+ kết hợp với 2 ion Cl– tạo hợp chất MgCl2.

Câu 2. 

Magnesium chloride: Khi kim loại magnesium kết hợp với phi kim chlorine, tạo thành các ion Mg2+ và Cl–. Các ion này tích điện trái dấu sẽ hút nhau tạo thành liên kết ion.

Quá trình biểu diễn sự tạo thành liên kết ion trong phân tử MgCl2 như sau:

Cl + 1e →  Cl–

Mg →  Mg2+ + 2e

Cl + 1e →  Cl–

Cl– + Mg2+ + Cl–  →   MgCl2

+ Liên kết ion được hình thành bởi lực hút tĩnh điện giữa các ion mang điện tích trái dấu trong phân tử (hay tinh thể).

Thảo luận nhóm đôi:

Phát biểu nào sau đây là đúng?

a) Liên kết ion chỉ có trong đơn chất.

b) Liên kết ion chỉ có trong hợp chất.

c) Liên kết ion có trong cả đơn chất và hợp chất.

=> phát biểu B.

Ví dụ: Liên kết ion trong hợp chất NaCl tạo bởi lực hút tĩnh điện giữa ion dương Na+ và ion âm Cl–.

Na+ + Cl–    →   NaCl

Liên kết ion cũng có thể được hình thành từ ion đa nguyên tử, ví dụ như quá trình:

K+  +  NO3–   →   KNO3

NH4+  +  NO3–    →   NH4NO3

Mg2+  +  CO32-    →  MgCO3

Các hợp chất được tạo nên từ cation và anion gọi là hợp chất ion.

Vận dụng:

Em hãy nêu một số hợp chất ion:

a) Tạo nên bởi các ion đơn nguyên tử.

b) Tạo nên bởi ion đơn nguyên tử và ion đa nguyên tử.

c) Tạo nên bởi các ion đa nguyên tử.

– Các nguyên tử trung hòa về điện để hình thành liên kết ion, cần trải qua 2 giai đoạn.

Giai đoạn 1: Hình thành các ion trái dấu từ các quá trình kim loại nhường electron và phi kim nhận electron theo quy tắc octet.

Nguyên tử kim loại điển hình nhường electron tạo thành cation. Nguyên tử phi kim điển hình nhận electron tạo thành anion.

Cl + 1e      →    Cl–

Na    →     Ca+ + 1e 

Giai đoạn 2: Các ion trái dấu hút nhau bằng lực hút tĩnh điện tạo nên hợp chất ion. Các ion trái dấu kết hợp với nhau theo tỉ lệ sao cho tổng diện tích của các ion trong hợp chất phải bằng không.

Ví dụ: Na+ + Cl–    →   NaCl

Nhận xét: Liên kết ion được hình thành giữa kim loại điển hình và phi kim điển hình.

Vận dụng: Thảo luận và làm việc nhóm đôi

Viết 2 giai đoạn của sự hình thành CaO từ các nguyên tử tương ứng (kèm theo cấu hình electron).

O + 2e → O2-

Ca → Ca+ + 1e 

Ca2+ + O2- → CaO

– Làm việc nhóm (8 nhóm đã chia) hoàn thành phiếu học tập số 2.

– Mời đại diện một số nhóm lên trình bày bài làm. Các nhóm còn lại theo dõi và nhận xét.

– GV nhận xét và chốt đáp án

– Lắng nghe và ghi chép kiến thức.

– HS làm bài.

– Lắng nghe và ghi bài vào vở.

– HS làm bài.

– Lắng nghe và ghi chép kiến thức.

– Lắng nghe và ghi bài vào vở.

– HS làm bài.

– HS làm bài.

– HS trả lời câu hỏi.

– HS lắng nghe và chỉnh sửa.

Ở điều kiện thường, các hợp chất ion tồn tại ở dạng tinh thể, đó là các chất rắn mà sự sắp xếp các cation và anion trong không gian tuân theo một trật tự nhất định tạo nên tinh thể ion

Tinh thể ion là loại tinh thể được tạo nên bởi các cation và anion.

– GV: “Ở điều kiện thường, các hợp chất ion tồn tại ở dạng tinh thể, đó là các chất rắn mà sự sắp xếp các cation và anion trong không gian tuân theo một trật tự nhất định tạo nên tinh thể ion.”

Tinh thể ion là loại tinh thể được tạo nên bởi các cation và anion.

– Lắp ráp mô hình tinh thể NaCl

Ví dụ: Tinh thể muối ăn NaCl được hình thành từ các ion Na+ và Cl– sắp xếp cạnh nhau một cách luân phiên

2. Độ bền và tính chất của hợp chất ion

– GV nhận xét và chốt kết thức.

Thí nghiệm: Thử tính dẫn điện của hợp chất.

– GV phát dụng cụ cho các nhóm. Yêu cầu các nhóm tìm hiểu SGK và thực hiện thí nghiệm.

Yêu cầu: Quan sát hiện tượng và cho biết trường hợp nào dẫn điện, trường hợp nào không dẫn điện.

– Mời các nhóm lên trình bày kết quả đạt được.

– GV nhận xét và chốt kiến thức.

– HS lắp ráp mô hình

– Lắng nghe và ghi bài vào vở.

– HS thực hiện thí nghiệm.

– Trình bày sản phẩm.

– Lắng nghe nhận xét.

Liên kết ion trong phân tử hay tinh thể được tạo thành nhờ lực hút tĩnh điện của các ion mang điện tích trái dấu. Liên kết ion thường tạo thành từ các nguyên tử kim loạt điển hình và phi kim điển hình, phân tử thu được là hợp chất ion.

Cấu trúc của mạng tinh thể ion: các ion được sắp xếp theo trật tự nhất định trong không gian theo kiểu mạng lưới (ở các nút mạng là các ion dương và ion âm xếp luân phiên liên kết chặt chẽ với nhau do cân bằng lực hút và lực đẩy).

Các hợp chất ion thường là chất rắn có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi cao, có khả năng dẫn điện khi tan trong nước hay khi nóng chảy.

Nguyên tử nhường electron tạo thành cation hoặc nhận electron tạo thành anion.

Liên kết ion trong phân tử hay tinh thể được tạo thành nhờ lực hút tĩnh điện của các ion mang điện tích trái dấu. Liên kết ion thường tạo thành từ các nguyên tử kim loạt điển hình và phi kim điển hình, phân tử thu được là hợp chất ion.

Cấu trúc của mạng tinh thể ion: các ion được sắp xếp theo trật tự nhất định trong không gian theo kiểu mạng lưới (ở các nút mạng là các ion dương và ion âm xếp luân phiên liên kết chặt chẽ với nhau do cân bằng lực hút và lực đẩy).

Các hợp chất ion thường là chất rắn có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi cao, có khả năng dẫn điện khi tan trong nước hay khi nóng chảy.

Nội dung dự án: Nuôi tinh thể từ muối ăn. 

Yêu cầu:

+ Thuyết trình: các thao tác thực hiện nuôi tinh thể, chụp ảnh quá trình tinh thể hình thành theo thời gian  

Câu 2: Chọn ý b và c

Câu 3: 

a) Nguyên tử kim loại có 1, 2, 3 electron lớp ngoài cùng, có xu hướng nhường 1, 2, 3 electron này để đạt cấu hình bền vững giống như khí hiếm. Khi nhường electron các ion kim loại mất đi 1 lớp electron ngoài cùng. Do đó bán kính ion kim loại nhỏ hơn bán kính nguyên tử kim loại tương ứng.

– Nguyên tử Na có 3 lớp electron, 1 electron lớp ngoài cùng. Nguyên tử Na đã nhường đi 1 electron ở lớp thứ 3 để trở thành ion Na+. Khi đó ion Na+ chỉ còn 2 lớp electron

⇒ Bán kính Na+ nhỏ hơn bán kính nguyên tử Na.

– Nguyên tử Mg có 3 lớp electron, 2 electron lớp ngoài cùng. Nguyên tử Mg đã nhường đi 2 electron ở lớp thứ 3 để trở thành ion Mg2+. Khi đó ion Mg2+ chỉ còn 2 lớp electron.

⇒ Bán kính Mg2+ nhỏ hơn bán kính nguyên tử Mg2+.

b) Mỗi nguyên tử Na đã nhường 1 electron, nguyên tử O nhận 2 electron từ nguyên tử Na để hình thành hợp chất ion Na2O.

2Na+ + O2- → Na2O

Vì Na2O là hợp chất ion ⇒ Ở điều kiện thường Na2O tồn tại ở thể rắn.

Nguyên tử Mg nhường 2 electron, nguyên tử O nhận 2 electron từ nguyên tử Mg để hình thành hợp chất ion MgO.

Mg2+ + O2- → MgO

Vì MgO là hợp chất ion ⇒ Ở điều kiện thường MgO tồn tại ở thể rắn.

c) Ta có:

+ Bán kính ion Na+ > bán kính ion Mg2+

+ Điện tích ion Mg2+ > điện tích ion Na+

Vậy nhiệt độ nóng chảy của MgO (2852oC) cao hơn rất nhiều so với Na2O (1132oC) do năng lượng phân li tỉ lệ thuận với điện tích ion và tỉ lệ nghịch với bán kính ion.

Câu 1: Những phát biểu nào sau đây là đúng:

Hợp chất tạo nên bởi Al3+ và O2- là hợp chất

(a) cộng hóa trị.

(b) ion.

(c) có công thức Al2O3.

(d) có công thức Al3O2.

Câu 2: Những tinh chất nào sau đây là tinh chất điển hình của hợp chất ion?

(a) Tồn tại ở thể khí trong điều kiện thường.

(b) Có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi cao.

(c) Thường tồn tại ở thể rắn trong điều kiện thường.

(d) Có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi thấp.

Câu 3: 

a) Giải thích vì sao bán kính nguyên tử Na, Mg lớn hơn bán kính ion các kim loại tương ứng.

b) Vì sao cả Na2O và MgO đều là chất rắn ở nhiệt độ thường?

c) Vì sao nhiệt độ nóng chảy của MgO (2852oC) cao hơn rất nhiều so với Na2O (1132oC)?

– GV mời một số nhóm lên trả lời câu hỏi. 

– Mời các nhóm nhận xét.

– GV chốt đáp án.

– HS làm bài.

– HS lắng nghe nhận xét bài làm.

– Lần lượt các nhóm lên báo cáo. Các nhóm còn lại nhận xét, phản biện về phần báo cáo của nhóm bạn. 

– Kết thúc phần báo cáo, các nhóm đánh giá sản phẩm lẫn nhau thông qua phiếu đánh giá.

– GV nhận xét và đánh giá kết quả của từng nhóm.

– HS nhận xét, phản biện.

– Đọc và tìn hiểu bài: “LIÊN KẾT CỘNG HÓA TRỊ”.