Giáo án KHTN 6 CD Bài 34: Các hình dạng nhìn thấy của mặt trăng

– GV yêu cầu HS quan sát hình 34.2 SGK và nhận xét về chuyển động của Mặt Trăng

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

– HS tìm hiểu, trả lời câu hỏi

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

– GV gọi đại diện HS trình bày kết quả

Bước 4: Kết luận, nhận định

– GV nhận xét, kết luận.

Ta nhìn thấy Mặt Trăng với các hình dạng khác nhau nhưng trên thực tế chỉ có một Mặt Trăng. Khi Mặt Trăng chuyển động xung quanh Trái Đất, hình dạng nhìn thấy của Mặt Trăng thay đổi theo ngày vì ở các ngày khác nhau, từ Trái Đất chúng ta nhìn nó với các góc khác nhau.

– GV chia lớp thành một số nhóm và đặt câu hỏi cho HS thảo luận: Các em thường nhìn thấy Mặt Trăng vào buổi tối, nhưng có bao giờ chúng ta có thể nhìn thấy Mặt Trăng vào ban ngày?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

– HS thảo luận, tìm ra câu trả lời bằng sự quan sát, hiểu biết của mình.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

– Đại diện HS trình bày theo ý kiến 

Bước 4: Kết luận, nhận định

– GV nhận xét, chuẩn kiến thức bài học.

Chúng ta nhìn thấy Mặt Trăng rõ hơn vào buổi tối so với khi nhìn vào ban ngày (sáng sớm hay chiều tối). Điều này là do Mặt Trăng không phát sáng. Chúng ta nhìn thấy Mặt Trăng là do Mặt Trăng phản chiếu ánh sáng từ Mặt Trời. Ánh sáng phản chiếu từ Mặt Trăng yếu hơn rất nhiều so với ánh sáng trực tiếp từ Mặt Trời đến Trái Đất. Do đó, ban đêm, ta thấy Mặt Trăng rõ hơn khi thấy nó ban ngày. Đôi khi, Mặt Trăng xuất hiện trên bầu trời vào ban ngày (chiều muộn khi trăng lưỡi liềm đầu tháng hoặc sáng sớm vào những hôm trăng lưỡi liềm cuối tháng).

– GV yêu cầu HS đưa dụng cụ đã chuẩn bị đặt lên bàn.

– GV hướng dẫn HS thực hiện theo các bước sau:

+ Bước 1. Treo quả bóng vào giữa hộp. Quả bóng tượng trưng cho Mặt Trăng. 

+ Bước 2. Khoét một lỗ tròn để đặt vừa đèn pin ở một thành bên của hộp. Đèn pin tượng trưng cho Mặt Trời chiếu sáng vào Mặt Trăng. 

+ Bước 3. Khoét bốn khe nhỏ ở bốn thành bên của hộp. Bốn khe này có thể thiết kế như kiểu chớp lật, khi không quan sát thì có thể đặt khe ở trạng thái đóng để hộp luôn luôn kín và không bị ảnh hưởng bởi ánh sáng của phòng học.

+ Bước 4. Bật đèn pin và lần lượt đặt mắt ở bốn khe trên mặt bên của hộp để quan sát quả bóng.

– GV yêu cầu HS quan sát ở các góc khác nhau và đưa ra kết luận.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

– HS thực hiện, quan sát, rút ra kết luận

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

– Đại diện HS trình bày theo ý kiến trước lớp.

Bước 4: Kết luận, nhận định

– GV nhận xét, chuẩn kiến thức bài học.

Kết quả quan sát:

– Khi nhìn quả bóng qua khe ở phía đối diện với thành bên với Mặt Trời, ta không thể nhìn thấy một nửa được chiếu sáng của quả bóng. Ở vị trí này tương đương với ngày ta không nhìn thấy Mặt Trăng. Đó là ngày không Trăng. 

– Khi nhìn quả bóng qua khe cùng thành bên với Mặt Trời, ta sẽ nhìn thấy toàn bộ một nửa quả bóng được chiếu sáng. Vị trí này tương đương với ngày chúng ta nhìn thấy một Mặt Trăng tròn.

– Khi nhìn quả bóng qua hai khe ở thành bên của hộp, ta chỉ nhìn thấy một nửa của một nửa quả bóng được chiếu sáng. Ở vị trí này tương đương với ngày ta nhìn thấy một nửa Mặt Trăng tròn. Đó là ngày nửa Trăng.

– GV hướng dẫn cho HS chuẩn bị các dụng cụ:

+ 1 quả bóng bay màu trắng tượng trưng cho Mặt Trăng. 

+ 1 bút dạ viết bảng màu đen.

+ 1 hình Mặt Trời. 

Bơm căng quả bóng bay và dùng bút dạ màu đen tô đen một nửa quả bóng bay. Một nửa màu trắng mô tả cho phần của Mặt Trăng được Mặt Trời chiếu sáng (hình 1a). Nửa màu đen mô tả cho nửa còn lại của Mặt Trăng không được Mặt Trời chiếu sáng (hình 1b).

– GV hướng dẫn HS tiến hành quan sát mô hình Mặt Trăng với sự tham gia của hai bạn khác nhau:

Bạn A đứng yên cầm mô hình Mặt Trời. HS đứng cách bạn A một khoảng 3 m.

Bạn B đứng cách HS một khoảng 2 m. Bạn B cầm quả bóng bay chuyển động xung quanh HS theo một đường tròn lần lượt từ các vị trí 1 đến 4 như trong hình 2. Chú ý là nửa trắng của quả bóng bay luôn luôn hướng về phía bạn cầm mô hình Mặt Trời.

– GV hướng dẫn HS vẽ lại , gọi tên hình dạng của mặt trăng mà HS quan sát thấy.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

– HS thực hiện, quan sát, vẽ lại đủ 4 hình dạng cơ bản của mặt trời

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

– Đại diện HS trưng bày hình vẽ, trình bày ý kiến trước lớp.

Bước 4: Kết luận, nhận định

– GV nhận xét, chuẩn kiến thức bài học.

– Bốn hình dạng cơ bản của Mặt trăng:

=> Tuỳ theo các vị trí khác nhau giữa Trái Đất, Mặt Trăng và Mặt Trời mà trên Trái Đất nhìn thấy hình dạng khác nhau của Mặt Trăng.